Claimend gedrag
Als we spreken over claimend gedrag, bedoelen we hier doorgaans mee dat iemand aanhoudend om aandacht vraagt, vaak niet in staat is de aandacht te delen met anderen, en niet kan wachten tot hij aandacht krijgt.
Dit gedrag wordt meestal als zeer negatief ervaren vanwege het dwingende karakter en het feit dat het nooit genoeg lijkt te zijn. Door onze negatieve houding ten opzichte van het gedrag, kost het ons veel energie om ermee om te gaan en lukt het niet om liefdevol tegenover de persoon te zijn of te blijven. We gaan het vragen om aandacht dan negeren, we sturen de persoon van ons weg, of we kunnen zelfs overgaan tot straffen.
Het op een dwingende manier vragen van aandacht is echter een teken dat de persoon onze aandacht heel hard nodig heeft omdat hij zich waarschijnlijk heel onzeker of angstig voelt en door de stress niet in staat is te wachten of de aandacht met anderen te delen. We zien dit vaak bij mensen met bijzondere kwetsbaarheden als autisme en/of een zeer beperkte sociaal-emotionele ontwikkeling. Mogelijk kan er ook een psychiatrische stoornis zijn waardoor de persoon zich extreem afhankelijk voelt van anderen.
Het is belangrijk dat we het onderliggende probleem van de cliënt zien, omdat we alleen dan in staat zullen zijn onze irritatie over het gedrag los te laten en compassie te voelen voor de ander die zich zo onzeker voelt en geen andere manier heeft om hier mee om te gaan.
Els
Een team in een activiteitencentrum vraag hoe je gentle teaching kan toepassen bij Els, een cliënt die claimend is. Het team legt uit dat het om een vrouw gaat van 32 jaar met een lichte verstandelijke beperking en autisme. Zodra Els begeleiding binnen ziet komen loopt ze op hen af en wil direct aandacht hebben. Dit gebeurt ook als ze ziet dat de begeleiding met iemand anders bezig is. Het team vindt dit irritant en doodvermoeiend.
Het team weet dat Els eigenlijk erg onzeker is en vooral bevestiging wil hebben dat ze haar werk goed doet. Hier vraagt ze iedere keer om.
In het verleden is geprobeerd het aandacht vragen helemaal te negeren, maar dat maakte het alleen maar erger. Nu is de afspraak dat ze wel aandacht krijgt, maar niet op de vraag die ze stelt, maar door ergens anders over te praten. Maar ook dat lijkt niet te helpen. Ze blijft claimen.
Begin met geven wat ze nodig heeft
Het eerste advies is om niet meer te spreken over claimen, maar over behoefte aan bevestiging. Daarmee wordt niet alleen recht gedaan aan wat er feitelijk aan de hand is, maar het levert ook minder gemakkelijk negatieve gevoelens op bij de groepsleiding. Het tweede advies is om Els gewoon de bevestiging te geven die ze vraagt. Door dit te doen, kun je in elk geval proberen de spanning die ze heeft zoveel mogelijk weg te nemen. Door er zelf nadrukkelijk bij stil te staan dat je iets voor haar doet dat belangrijk voor haar is, kan dat voldoening geven dat je iets goeds doet, in plaats van de frustratie die je tot nu toe ervaart door het gedrag.
Vervolgens is wel de vraag hoe je verder kunt gaan. Het zou fijn voor Els zelf zijn als ze in de toekomst wat zekerder kan zijn en niet iedere keer op iemand af hoeft te vliegen om bevestiging te vragen. Wat zijn stappen die we in gentle teaching zouden ondernemen?
dan ga je verder met het ontwikkelen van companionship
Het eerste is dat we moeten kijken of we een onvoorwaardelijke relatie met Els kunnen ontwikkelen. Het geven van de bevestiging die ze vraagt is daar een onderdeel van. We moeten dit echter niet alleen doen om Els weer even gerust te stellen, want dan gaan we wellicht teveel als een automaat antwoord geven. We geven de aandacht met onze volle aanwezigheid en laten Els merken dat we het fijn vinden om haar antwoord te geven. Ze moet ons als persoon gaan ervaren en niet als de anonieme begeleider die alleen de bevestiging geeft.
Naast het geven van de bevestiging op de momenten waarop Els erom vraagt, moeten we ook proberen tussendoor op eigen initiatief van ons naar Els toe te gaan om contact te maken. Ook hierbij stralen we weer enthousiasme uit en laten we Els merken dat we graag bij haar zijn. Als we dit gevoel niet spontaan voelen, moeten we het bewust in onszelf opwekken, bijvoorbeeld door er even bij stil te staan hoe moeilijk het leven voor haar moet zijn als ze zich altijd zo onzeker voelt. Zou jij in haar schoenen willen staan?
Als je in het gevoel van Els kunt inleven, zal het gemakkelijker zijn om haar liefdevol te geven wat ze nodig heeft.
en vervolgens leer je Els omgaan met afstand en uitstel
Als Els er meer van verzekerd is dat ze de aandacht van je krijgt die ze nodig heeft, kun je langzaam aan beginnen met haar te leren omgaan met iets meer afstand of met wachten. Hierbij help het als je Els ook al geleerd hebt vertrouwen te voelen als je haar aanraakt, bijvoorbeeld door een hand op haar schouder te leggen of haar een hand te geven terwijl je haar de aandacht geeft. Je kunt dan beginnen met af en toe even je aandacht te verleggen naar een ander, terwijl je wel fysiek contact houdt. Langzaam aan kun je dit uitbreiden. Je maakt dan gebruik van de technieken delen en oprekken die in de methodiek van gentle teaching beschreven worden.
